Bộ trưởng và những tin nhắn ngoài giờ của Bí thư, Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ

Dân trí Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, Bí thư, Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh là những người nhắn tin cho ông liên tục. Bí thư tỉnh uỷ Nguyễn Nhân Chiến cười xoà xin lỗi về những tin nhắn, cuộc gọi ngoài giờ như vậy, bày bỏ cảm kích vì người nhận tin sẵn sàng tiếp nhận, giải quyết công việc.

Chiều 22/6, Bộ trưởng- Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ dẫn đầu Tổ công tác của Thủ tướng thực hiện cuộc kiểm tra tại tỉnh Bắc Ninh về tình hình thực hiện nhiệm vụ do Thủ tướng, Chính phủ giao cho địa phương.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng chủ trì cuộc làm việc với UBND tỉnh

“Kẹp” phong bì cũng không biết đưa ai!

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng khái quát, từ 1/1/2017 tới nay, Bắc Ninh được giao 271 nhiệm vụ, tới nay chỉ còn 62 nhiệm vụ chưa thực hiện nhưng đó là những nhiệm vụ vẫn còn trong hạn. Như vậy, tới lúc này, tỉnh không có nhiệm vụ chưa hoàn thành.

Bắc Ninh cũng đạt những kết quả khả quan về phát triển kinh tế khi mức tăng trưởng 6 tháng đầu năm 2018 đạt 17%, thu ngân sách tăng 21,6%. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại tỉnh cũng tích cực khi nông nghiệp hiện chỉ còn 3%. Bộ trưởng Mai Tiến Dũng đánh giá, cơ cấu kinh tế này là mơ ước của các địa phương.

“Trước đây ở địa phương (nhiệm kỳ trước, ông Mai Tiến Dũng là Bí thư tỉnh uỷ Hà Nam – PV), tôi hay mò mẫm đi học Bắc Ninh về cách làm các khu công nghiệp, gọi chính xác là “học mót”, không có gì phải giấu dốt cả. Vấn đề quan trọng là đi học về chúng tôi bắt tay vào làm chứ không chỉ để đấy” – Tổ trưởng tổ công tác chia sẻ.

Với định hướng Bắc Ninh đang được Chính phủ giao xây dựng đề án để tỉnh trở thành thành phố Trực thuộc Trung ương vào năm 2022 thì đây là những điều kiện rất tốt để địa phương thực hiện thành công nhiệm vụ.

Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ kiểm tra tại trung tâm hành chính công tỉnh Bắc Ninh

Tổ trưởng tổ công tác của Thủ tướng truyền đạt những ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ tới địa phương. Thủ tướng lưu ý những việc Bắc Ninh cần làm để sớm thực hiện được mục tiêu đề ra. Việc đưa tỉnh thành thành phố trực thuộc Trung ương là kỳ vọng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước cũng là mong mỏi, nguyện vọng lớn của người dân trong tỉnh.

Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cũng cho biết, Thủ tướng khen ngợi Bắc Ninh vì có nhiều sáng tạo, đổi mới, mạnh tay loại bỏ quyền lợi của các sở, ngành. Ông Mai Tiến Dũng dẫn chứng việc hỏi một người dân đang làm thủ tục, giấy tờ về đất đai tại trung tâm hành chính công của tỉnh là nếu kẹp phong bì vào sổ như trước đây, có đưa được tới đúng “cửa” Sở Tài nguyên – Môi trường không? Người này đã giải thích, không cần làm như thế, cơ bản vì có đưa tiền thì cũng không biết đưa cho ai, ai sẽ là người tiếp nhận, giải quyết việc đó.

Đánh giá công tác chỉ đạo, điều hành của Bắc Ninh là mạnh mẽ, quyết liệt, Bộ trưởng Dũng cho biết, Bí thư, Chủ tịch tỉnh nhắn tin, gọi điện cho ông về các công việc liên lục. Theo ông, không phải địa phương nào cũng có được sự đoàn kết, nỗ lực và phối hợp sát sao như vậy của lãnh đạo tỉnh mà nhiều nơi mặc nhiên coi đó là việc của UBND.

Tuy nhiên, thông qua Tổ công tác, Thủ tướng cũng lưu ý Bắc Ninh 4 vấn đề phải hết sức quan tâm như vấn đề bảo vệ môi trường, giải quyết vấn đề tranh chấp đất đai, khiếu nại tố cáo, an sinh và trật tự xã hội.

Đô thị công nghiệp mà thu nhập bình quân chỉ 6,1 triệu đồng?

Trao đổi thêm về các nội dung tổ công tác nêu ra, Bí thư tỉnh uỷ Bắc Ninh Nguyễn Nhân Chiến bày tỏ cảm kích về việc các cơ quan trong Văn phòng Chính phủ đã cùng xắn tay hỗ trợ tỉnh, coi việc của Bắc Ninh như việc của mình để giải quyết được nhanh gọn, thông suốt nhất có thể.

“Tôi xin lỗi về những tin nhắn, cuộc điện thoại ngoài giờ làm việc với Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ. Dù phiền hà, các đồng chí vẫn sẵn sàng tiếp nhận, giải quyết ngoài giờ để tạo điều kiện cho Bắc Ninh có được nền tảng như hôm nay” – ông Chiến xác nhận chuyện sốt sắng nhắn tin, gọi điện mà ông Mai Tiến Dũng đề cập.

Bí thư Bắc Ninh cũng thông tin khái quát, tỉnh đang xây dựng đề án đưa Bắc Ninh thành thành phố trực thuộc TƯ để trình Bộ Chính trị cho chỉ đạo về chủ trương. Tỉnh cũng đang thực hiện các bước xây dựng một thành phố thông minh nữa, tập trung ưu tiên thực hiện với 6 lĩnh vực. Ông Chiến nhận định, về cơ bản Bắc Ninh đã thành một tỉnh công nghiệp và có thể coi như một thành phố trực thuộc Trung ương vào thời điểm này.

TS Nguyễn Đình Cung (đứng) và Trần Đình Thiên, các thành viên trong Ban Tư vấn của Thủ tướng tham gia cuộc kiểm tra của Tổ công tác

Còn băn khoăn về điểm này, Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương Nguyễn Đình Cung cho rằng, cần tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng nhanh, giữ mức tăng cao thì Bắc Ninh mới vượt trội, đột phá lên được. Trung tâm hành chính công trực thuộc UBND tỉnh hoạt động tốt nhưng vẫn còn nhiều tiềm năng để nâng cấp lên hơn nữa, không chỉ là để phục vụ người dân một cách thuận lợi phải xem đây là nguồn lực cho phát triển vì hiện nay thông tin đã thành một công cụ sản xuất, một nguồn lực to lớn cho phát triển.

Nhưng vấn đề tích tụ đất đai tại Bắc Ninh, ông Cung nhận xét, vẫn “hẻo” quá. Đáng ra, việc này phải thực hiện theo cơ chế thị trường, thuận mua vừa bán, chứ không phải theo quy trình hành chính như hiện nay. “Nếu làm được như thế thì giá trị tài sản của những người nông dân ở địa phương này phải tăng nhiều lần và đó là nguồn lực rất lớn cho phát triển. Thí nghiệm thành công vấn đề này thì đây sẽ là cơ sở tốt cho việc sửa luật Đất đai tới đây, để xây dựng một thị trường quyền sử dụng đất đầy tiềm năng” –TS Cung gợi ý.

Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên thì lo, kết cấu đô thị của Bắc Ninh chưa có gì cả. Theo ông, đô thị Bắc Ninh có khang trang nhưng chưa có gì để tự hào, thậm chí có thể thấy trước nguy cơ quá tải. Điều kiện để hình thành một thành phố trực thuộc Trung ương, theo đó, chưa căn bản.

Mặt khác, nhìn vào thu nhập của 291.000 lao động tại các khu công nghiệp, trung bình đạt 6,1 triệu đồng/người/tháng, ông Thiên cũng chỉ rõ, không có gì là cao.

“Vậy đẳng cấp đô thị của Bắc Ninh là gì. Mức độ phát triển công nghiệp đo qua chỉ số thu nhập như thế chưa thể yên tâm về lâu dài. Công nghiệp ở đây cũng mới chủ yếu là lắp ráp, chưa có phần công nghệ cao của chúng ta trong đó. Có lẽ không thể quá hài lòng với việc này được” – TS. Thiên cho rằng, cần đặt ra như là trọng tâm của giai đoạn mới là Bắc Ninh phải làm gì để trở thành một trung tâm công nghệ cao của cả nước .

P.Thảo

Học giả nước ngoài ‘mang ơn’ GS Phan Huy Lê

Lê Quỳnhbbcvietnamese.com

• 25 tháng 6 2018

• Chia sẻ

Bản quyền hình ảnhVNU.EDU.VN

Image captionGiáo sư Phan Huy Lê là Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam liên tục từ 1988

Sử gia Phan Huy Lê đóng vai trò lớn trong việc tạo điều kiện cho giới nghiên cứu nước ngoài được tiếp cận Việt Nam.

GS Phan Huy Lê: 'Nhân cách lớn, nhà đổi mới sử học'

Đây là một trong những ý chính toát lên từ suy nghĩ của các học giả nước ngoài được BBC liên hệ sau tin Giáo sư Phan Huy Lê qua đời ở Hà Nội ngày 23/6, hưởng thọ 84 tuổi.

Ông là nhà nghiên cứu Việt Nam hiếm hoi được các đồng nghiệp nước ngoài tập hợp viết riêng về ông trong tập Liber Amicorum : Mélanges offerts au Professeur Phan Huy Lê (1999).

Sau này, mừng sinh nhật 80 tuổi của ông, hàng chục học giả nước ngoài lại viết bài trong cuốn Nhân cách sử học, ấn hành tại Việt Nam năm 2014.

Keith W. Taylor, Giáo sư Nghiên cứu Văn hóa Trung - Việt, Khoa Nghiên cứu châu Á, Đại học Cornell

Phan Huy Lê - cùng Hà Văn Tấn, Trần Quốc Vượng và Đinh Xuân Lâm - đứng đầu trong thế hệ sử gia thứ nhất được đào tạo trong giai đoạn chiến tranh Việt - Pháp và trưởng thành ở Bắc Việt Nam thập niên 1950.

Suốt nhiều thập niên, giáo sư đã đóng vai trò lãnh đạo ngành sử học ở Hà Nội. Tác phẩm của ông mang dấu ấn trách nhiệm cho ngành sử đất nước. Điều này được thấy trước tiên qua số lượng và tầm quan trọng của các ấn phẩm ông viết, kể các các nghiên cứu riêng cũng như lời giới thiệu và chú giải viết cho ấn bản các trước tác lịch sử nhiều thế kỷ trước. Điều này còn được thấy qua các hội thảo, sự kiện học thuật mà ông thường xuyên tổ chức, giúp tạo nên mối dây liên hệ giữa các học giả, và còn thường bao gồm cả các cộng đồng địa phương để họ tôn vinh di sản địa phương của mình.

Một phần công việc của ông có ảnh hưởng lớn cho sự phát triển Việt Nam học toàn cầu là ông giúp đỡ các nhà nghiên cứu nước ngoài được phép đi lại và nghiên cứu tại Việt Nam.

Keith W. Taylor

Giáo sư có tinh thần trách nhiệm với đất nước và xã hội nơi ông lớn lên. Xuất thân từ gia đình có nhiều học giả lớn từ nhiều thế hệ, ông nuôi dưỡng tinh thần phục vụ vì lợi ích chung và cống hiến cho đời sống trí thức. Một phần công việc của ông có ảnh hưởng lớn cho sự phát triển Việt Nam học toàn cầu là ông giúp đỡ các nhà nghiên cứu nước ngoài được phép đi lại và nghiên cứu tại Việt Nam, thường kết nối họ vào các chương trình học thuật của ông.

Khía cạnh đóng góp này cho Việt Nam học không hẳn dễ nhìn thấy như hoạt động nghề nghiệp của ông, nhưng nhiều nhà nghiên cứu nước ngoài - kể cả tôi - mang ơn ông vì đã được giúp đỡ tiếp cận Việt Nam và nguồn tư liệu lịch sử. Số ấn phẩm của giới học giả nước ngoài viết ra, nhờ có ông giúp đỡ, trở thành nền tảng cho Việt Nam học ở tầm quốc tế.

Giáo sư Phan Huy Lê thân thiết với các đồng nghiệp, lịch sự, chân thành, nhiệt tình giúp đỡ và là nguồn tình bạn. Ông đã tạo ra căn bản tổ chức để từ đó giới nghiên cứu nước ngoài có thể tiến hành công tác nghiên cứu.

Sẽ không chỉ các bạn nghiên cứu ở Việt Nam mà giới học giả toàn thế giới cũng sẽ tiếc nhớ ông.

Nhung Tuyết Trần, Phó Giáo sư, Khoa Lịch sử, Đại học Toronto

Giáo sư Phan Huy Lê là một rường cột của lịch sử Việt Nam, với nỗ lực thúc đẩy nghiên cứu về Triều Nguyễn cả trong và ngoài Việt Nam.

Ông đã giúp đỡ công việc của các học giả nước ngoài suốt hơn ba thập niên khiến cho tầm ảnh hưởng của ông vươn ra khỏi Việt Nam, và sẽ còn suốt nhiều thế hệ tới.

Tầm vóc nghiên cứu của ông đã và sẽ còn gây cảm hứng cho nhiều thế hệ nghiên cứu Việt Nam.

Tầm vóc nghiên cứu của ông đã và sẽ còn gây cảm hứng cho nhiều thế hệ nghiên cứu Việt Nam.

Nhung Tuyết Trần

Với cá nhân tôi, giáo sư rất rộng lượng, hỗ trợ, chân thành. Sự rộng lượng của ông truyền cảm hứng để tôi cố gắng trở thành người tốt hơn.

George E. Dutton, Giáo sư, Khoa Văn hóa và Ngôn ngữ châu Á, Đại học California, Los Angeles (UCLA)

Giáo sư Phan Huy Lê là sử gia thâm trầm và vô cùng quan trọng, có ảnh hưởng to lớn đến nghiên cứu lịch sử Việt Nam và cả ngành Việt Nam học.

Là nhà nghiên cứu ham hiểu biết, ông viết về nhiều chủ đề theo cách thức chuẩn mức và nghiêm túc.

Trong những lần được gặp ông, tôi luôn ấn tượng vì sự tử tế và nhiệt tình giúp đỡ chân thành, ngay cả với những sinh viên sau đại học vô danh.

George E. Dutton

Quan trọng không kém, ông cổ vũ cho ngành Việt Nam học và các học giả trẻ. Ông nhiệt tình hỗ trợ các dự án nghiên cứu của các nhà nghiên cứu người Việt và nước ngoài, như tôi, để đi nghiên cứu thực địa ở Việt Nam nhiều thập niên.

Trong những lần được gặp ông, tôi luôn ấn tượng vì sự tử tế và nhiệt tình giúp đỡ chân thành, ngay cả với những sinh viên sau đại học vô danh còn đang lúng túng tìm đường trong môi trường nghiên cứu khó khăn.

Di sản của ông sẽ sống mãi trong sự nghiệp và tác phẩm của nhiều học giả mà ông đã giúp đỡ, và trong sự nỗ lực kiên định tiến hành nghiên cứu thận trọng, công phu về lịch sử Việt Nam.

Oscar Salemink, Giáo sư, Khoa Nhân học, Đại học Copenhagen

Giáo sư Phan Huy Lê là một trí thức sắc sảo, ham tìm hiểu, dũng cảm và có óc phê phán.

Gần như một tay ông đã mở cửa ngành khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam ra với thế giới bên ngoài, bằng cách thúc đẩy trao đổi và hợp tác với giới học giả nước ngoài.

Bản thân tôi chịu ơn Thầy Lê rất nhiều.

Oscar Salemink

Trong thập niên 1980 và 1990, nhiều nhà nghiên cứu có thể làm nghiên cứu ở tại Việt Nam là nhờ sự rộng lượng và hỗ trợ của giáo sư.

Bản thân tôi chịu ơn Thầy Lê rất nhiều, vì nhờ ông mà nhiều nghiên cứu của tôi ở Việt Nam mới có thể tiến hành.

Hành trình ra đời của bài thơ xuất hiện trong đề thi THPT quốc gia 2018

Hành trình ra đời của bài thơ xuất hiện trong đề thi THPT quốc gia

VietnamNet25/06/18 14:28 GMT+77 đăng lại3 liên quanGốc

Trích đoạn trong bài thơ 'Đánh thức tiềm lực' của nhà thơ Nguyễn Duy vừa được đưa vào đề thi môn Ngữ văn kỳ thi THPT quốc gia 2018. Ông tỏ ra bất ngờ khi sau hơn 30 năm, bài thơ bỗng được 'đánh thức'.

Ngày 30/4/1975, cả dân tộc thở phào nhẹ nhõm sau 30 năm máu lửa khốc liệt. Một thằng lính làm thơ là tôi không chỉ thở phào mà còn nhảy dựng lên. Phơi phới vui hòa bình, thống nhất.

Nhà thơ Nguyễn Duy (Ảnh:CAND)

Sau 1975, bạt ngàn lính giải ngũ trở lại nơi xóm làng xơ xác sau chiến tranh. Nạn đói hoành hành khắp nước. Đột ngột lính Pôn Pốt tràn sang thảm sát dã man dân lành suốt một dải biên giới Tây Nam. Lại đột ngột súng nổ, lại chết người, lại cháy nhà, suốt toàn tuyến biên giới phía Bắc. Một thằng lính làm thơ là tôi đã cởi áo lính rồi, lại cùng lính ra mặt trận phía Nam, lên mặt trận phía Bắc.

Nền kinh tế quốc gia "tụt dốc theo chiều rơi thẳng đứng" (chữ của nhà thơ Tố Hữu-Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng lúc bấy giờ). Nhà tôi bắt đầu nuôi lợn trên lầu ba, nâng con lợn lên ngang tầm thời đại…

Thời đó, gia đình tôi ở trong khu tập thể Hội Văn Nghệ thành phố. Đêm đến, nghe tiếng tắc kè kêu trong thành phố, tôi lại bắt đầu mơ một điệp khúc mơ đơn sơ mộc mạc khác: "Hãy thức dậy, đất đai/ cho áo em tôi không còn vá vai/ cho phần gạo mỗi nhà không còn thay bằng ngô, khoai, sắn…".

Bắt đầu một nỗi day dứt khác: "Khoáng sản tiềm tàng trong ruột núi non/ châu báu vô biên dưới thềm lục địa/ rừng đại ngàn bạc vàng là thế/ phù sa muôn đời sữa mẹ/ sông giàu đằng sông và bể giàu đằng bể/ còn mặt đất hôm nay - em nghĩ thế nào?/ lòng đất rất giàu, mặt đất cứ nghèo sao?..."

Đó là nỗi day dứt của một thường dân. Một thường dân làm thơ. Từng chút, từng chút, ý tứ bài thơ Đánh thức tiềm lực tượng hình dần trong tâm trí tôi, nhưng đến đầu năm 1980 mới ngọ nguậy nở thành từng con chữ trên giấy. Những dòng chữ nặng nề và chậm chạp chở lênh đênh tâm sự trầm buồn chân thật như bọt bèo, như rều rác bập bềnh trôi trên dòng sông tuổi thơ.

Thêm rồi bớt, viết rồi sửa, đến giữa năm 1982 bài thơ dài ra thành vài trăm dòng. Tôi tự thấy nó còn nôm na lắm, ngôn ngữ thơ chưa được như ý. Nhưng cái được ở đây là cái tâm tình thật của tôi. Tôi dừng bài thơ lại với đoạn kết:

Tôi muốn làm tiếng hát của em

Tiếng trong sáng của nắng và gió

Tiếng dẻo dai đòn gánh nghiến trên vai

Tiếng trần trụi lưỡi cuốc

Lang thang khắp đất nước

Hát bài hát Đánh thức tiềm lực.

Bài thơ đi từ trong lòng ra nên tôi thuộc lòng nó ngay từ lúc vừa viết vừa sửa, cứ lẩm bẩm một mình. Nhưng viết thế ấy thì in ở đâu và đọc cho ai? Nhà văn Nguyễn Quang Sáng an ủi tôi: "Cứ đợi đấy, rồi sẽ đến hồi có người nghe và có người in". Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn thì "triết" hơn: "Sự chân thành tự nó hóa giải bế tắc. Hãy xem lại cái cây mình có thật ngay thẳng không. Cây ngay chẳng sợ chết đứng".

Và lần đầu tiên công bố Đánh thức tiềmlực, tôi đọc liền mạch hoàn chỉnh cho ông Võ Văn Kiệt, tức Sáu Dân - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh.

Khoảng đầu thu năm 1982, ông Sáu chuẩn bị thôi giữ chức Bí thư Thành ủy để ra Hà Nội làm Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch Nhà nước. Ông Nguyễn Quang Sáng chợt nảy sáng kiến họp mặt vài anh em bạn ruột để mời ông Sáu đến chơi. Cuộc "chơi" hôm đó thật thoải mái và vui vẻ. "Phe văn nghệ" có nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Trần Long Ẩn, nhà thơ Nguyễn Bá (từ Cần Thơ lên) và tôi. "Phe chính trị" có mỗi ông Sáu.

Với nét cười hồn hậu, cởi mở, ông Sáu nói rất ít, không một lời "huấn thị", chỉ kể một kỉ niệm nhậu vui hồi chiến tranh, rồi chăm chú lắng nghe chúng tôi hát và "tự do ngôn luận". Nguyễn Quang Sáng nói chuyện viết và lách, viết đã khó, lách còn khó hơn. Trịnh Công Sơn vừa hát tình ca vừa góp ý với lãnh đạo thành phố về vấn đề…ẩm thực. Trần Long Ẩn trổ tài "ca bài ca cà chớn", những ca khúc lời nhại hài hước diễu cợt cả thời đại. Còn tôi, không biết nói gì hơn là "xin đọc tặng anh Sáu" một bài thơ vừa ráo mực, bài "Đánh Thức Tiềm Lực"…

Tôi đứng ngay ngắn, nhìn thẳng ông Sáu mà đọc, thấy ông không cười nữa, hơi cúi đầu đăm chiêu với gương mặt bình thản không phơi lộ cảm xúc.

Không ngắc ngứ, không ngừng nghỉ, tôi kéo một lèo khoảng mười phút cho đến hết bài thơ. Thấy ai nấy ngồi lặng. Ông Sáu cũng im lặng chốc lát, rồi chậm rãi: "Nặng lắm. Nhưng chịu được". Hình như ông vừa trải qua một cuộc tra tấn. Ông tiếp: "Nếu kể về cái tiêu cực thì tôi kể một tuần lễ không hết. Còn nếu kể về cái tích cực thì tôi kể một tháng cũng không hết. Nhưng vấn đề ở đây không phải là chống tiêu cực hay biểu dương tích cực. Vấn đề ở đây là con người, là văn hóa. Con người có thức dậy thì đất đai mới thức dậy được…".

Nghe ông Sáu, tôi thở phào nhẹ nhõm, trút bỏ nỗi lo ngại không xác định lâu nay vốn nặng trĩu lòng. Thì ra, những câu thơ "khó chịu" thế kia không phải chờ đến mai sau mới có người lắng nghe và chia sẻ. Những người "chịu nghe" và "chịu được" loại thơ "nặng lắm" ấy đã hiện diện quanh tôi ngay từ "thời khó thở" đó.

Sau cuộc đọc thơ đó, tôi đem Đánh thức tiềm lực đi đọc và "tán phát" ở nhiều nơi. Có nơi "hoan hô nhiệt liệt", mời đọc, cho phát hành bài thơ bằng băng ghi âm hoặc bản in rô-nê-ô. Lại có nơi cấm đọc, cấm lưu hành cũng bài thơ đó. Nó xuất hiện muộn hơn trên mặt báo và sách. Lần đầu tiên Đánh thức tiềm lực được trên tờ Văn Nghệ Đồng Nai do nhà thơ Xuân Sách làm tổng biên tập, số tháng 12.1984.

Mãi 1986, bài thơ Đánh thức tiềm lực mới được đăng nguyên văn trên báo Tuổi Trẻ.. Năm 1987, Đánh thức tiềm lực có mặt đàng hoàng trong tập thơ Mẹ và Em cùng với bài viết Đi tìm tiềm lực trong thơ Nguyễn Duy của Nguyễn Quang Sáng (Nhà xuất bản Thanh Hóa). Và từ đó nó đã được chọn vào nhiều tuyển tập. Có một dòng đề từ ngay dưới tên bài thơ, tôi viết thêm sau cuộc đọc thơ vừa kể, để ghi nhớ một kỉ niệm sâu sắc thời kì trước đổi mới: " Tiễn đưa anh Sáu Dân đi làm kinh tế".

Lê Huyền (lược ghi)

Nguyên văn bài thơ:

ĐÁNH THỨC TIỀM LỰC

Tiễn đưa anh Sáu Dân đi làm kinh tế

Hãy thức dậy, đất đai !
cho áo em tôi không còn vá vai
cho phần gạo mỗi nhà không còn thay bằng ngô, khoai, sắn...
xin bắt đầu từ cơm no áo ấm
rồi sẽ đi xa hơn - đẹp và giàu, và sung sướng hơn

Khoáng sản tiềm tàng trong ruột núi non
châu báu vô biên dưới thềm lục địa
rừng đại ngàn bạc vàng là thế
phù sa muôn đời sữa mẹ
sông giàu đằng sông và bể giàu đằng bể
còn mặt đất hôm nay em nghĩ thế nào ?
lòng đất rất giàu, mặt đất cứ nghèo sao ?

* * *
Lúc này ta làm thơ cho nhau
đưa đẩy mà chi mấy lời ngọt lạt
ta ca hát quá nhiều về tiềm lực
tiềm lực còn ngủ yên...

* * * 
Tôi lớn lên trên bờ bãi sông Hồng
trong màu mỡ phù sa máu loãng
giặc giã từ con châu chấu con cào cào
mương máng đê điều ngổn ngang chiến hào
trang sử đất ngoằn ngoèo trận mạc
giọt mồ hôi nào có gì to tát
bao nhiêu đời mặn chát các dòng sông

Bao nhiêu thời vỡ đê trắng đất mất đồng
thuyền vỏ trấu mỏng manh ba chìm bảy nổi
khúc dân ca cũng bèo dạt mây trôi
hột gạo nõn nà hao gầy đi vì thiên tai
đói
đói thâm niên
đói truyền đời
điệu múa cổ cũng chậm buồn như đói ...

* * *
Tôi đã qua những chặng đường miền Trung bỏng rát và dai dẳng
một bên Trường-sơn-cây-xanh
bên còn lại Trường-sơn-cát-trắng
đồng bằng hình lá lúa gầy nhẳng
cơn bão chưa qua, hạn hán đổ tới rồi
ngọn cỏ nhọn thành gai trốn không khỏi úa
đất nứt nẻ ngỡ da người nứt nẻ
cơn gió lào rát ruột lắm em ơi

Hạt giống ở đây chết đi sống lại
hạt gạo kết tinh như hạt muối
cây lúa đứng lên cũng đạp đất đội trời.

* * *
Tôi về quê em - châu thổ mới bồi
sông Cửu Long giãn mình ra biển
đất cuồn cuộn sinh sôi và dịch chuyển
cây mắm cây tràm lặn lội mở đường đi

Đất tân sinh ngỡ ngọt ngào trên mặt
lòng còn chát chua nào mặn nào phèn
má sung sức và ba cường tráng thế
man mác âu sầu câu hát ru em

Đã qua đi những huyền thoại cũ mèm
những đồng lúa ma không trồng mà gặt
những ruộng cá không nuôi mà sẵn bắt
những ghểnh cẳng, vuốt râu mà làm chơi ăn thật
miếng ăn nào không nước mắt mồ hôi !

Ruộng bát ngát đó thôi, và gạo đắt đó thôi
đất ghiền phân vô cơ như người ghiền á phiện
con rầy nâu khoét rỗng cả mùa màng
thóc bỏ mục ngoài mưa thiếu xăng dầu vận chuyển
phà Cần Thơ lê lết người ăn xin
cây đàn hát rong não nề câu vọng cổ
quán nhậu lai rai - nơi thừa thiếu trốn tìm

* * * 
Này, đất nước của ba miền cày ruộng
chưa đủ no cho đều khắp ba miền
ta ca hát quá nhiều về tiềm lực
tiềm lực còn ngủ yên.

* * * 
Lúc này, tôi làm thơ tặng em
em có nghĩ tôi là đồ vô dụng ?
vô dụng lấy đi của cuộc sống những gì ?
và trả lại được gì cho cuộc sống ?

Em có nghĩ tôi là con chích chòe
ăn và gại mỏ ?

Em có nghĩ tôi là tay chuyên sản xuất hàng giả ?

Em có nghĩ tôi là kẻ thợ chữ đục đẽo nát cả giấy 
múa võ bán cao trên trang viết mong manh ?
tình nghĩa nhập nhằng với cái hư danh ?...
tờ giấy chép văn thành tờ giấy bạc ?

Em có nghĩ...
mà thôi !

* * * 
Xin em nhìn kia - người cuốc đất
(tôi cũng từng chai tay cuốc đất)
cái cuốc theo ta đời này, đời khác
lưỡi cuốc nhỏ nhoi liếm sạch cánh đồng rồi
dướn mình cao
chĩa cuốc lên trời
bổ xuống đánh phập
đẹp lắm chứ cái tạo hình cuốc đất !

Xin em nhìn kia- người gánh phân, gánh thóc
(tôi cũng từng mòn vai gánh phân, gánh thóc)
kẽo kẹt hai vai một nhịp cầu vồng
đẹp lắm chứ cái tạo hình gồng gánh

Những cái đẹp kia... em có chạnh lòng không ?
cái đẹp gợi về thuở ngày xưa ngày xửa
nhịp theo tiết tấu chậm buồn
cái đẹp ấy lẽ ra không nên tồn tại nữa !

Em có chạnh lòng chăng
giữa thành phố huy hoàng năm một chín tám mốt
bỗng hiện lù lù cụ xe hơi chạy than
vệt than rơi tóe lửa mặt đường

Em có chạnh lòng chăng
xích lô đạp càng ngày càng nghênh ngang
xích lô máy và xe lam chạy dầu vừa nã đại liên vừa phun khói độc
người đi bộ vừa đi vừa nghĩ về tiềm lực
tiềm lực còn ngủ yên...

* * * 
Tôi trót sinh ra nơi làng quê nghèo
quen cái thói hay nói về gian khổ
dễ chạnh lòng trước cảnh thương tâm

Làng tôi xưa toàn nhà tranh vách đất
bãi tha ma không một cái mả xây
mùa gặt hái rơm nhiều thóc ít
lũ trẻ chúng tôi vầy đất tối ngày

Thuở tới trường cũng đầu trần chân đất
chữ viết loằng ngoằng củ sắn ngọn khoai
thầy giáo giảng rằng
nước ta giàu lắm !...
lớp lớp trẻ con cứ thế học thuộc bài

* * *
Lúc này
tôi và em không còn là lũ trẻ con nữa
ta biết buồn để biết lạc quan
để nhắn lại sau ta cho lớp lớp trẻ con
(dù sau này dầu mỏ đã phun lên
quặng bôxít cao nguyên đã thành nồi thành soong
thành tàu bay hay tàu vũ trụ
dù sau này có như thế... như thế... đi nữa
chúng ta vẫn cứ nên nhắn lại)
đừng quên đất nước mình nghèo !

Lúc này
tôi và em không còn là lũ trẻ con nữa
tuổi thanh xuân trọn vẹn cuộc chiến tranh
sau lưng ta là kỷ niệm bi tráng
trước mặt ta vẫn con đường gập ghềnh
vẫn trang trọng tấm lòng trung thực
dù có thể lỗi lầm - làm thế nào mà biết trước
dù có sao thì cũng phải chân thành.

Xưa mẹ ru ta ngủ yên lành
để khôn lớn ta hát bài đánh thức
có lẽ nào người lớn cứ ru nhau
ru tiềm lực ngủ vùi trong thớ thịt.

* * * 
Tiềm lực còn ngủ yên
trong quả tim mắc bệnh đập cầm chừng

Tiềm lực còn ngủ yên
trong bộ óc mang khối u tự mãn

Tiềm lực còn ngủ yên
trong con mắt lờ đờ đục thủy tinh thể

Tiềm lực còn ngủ yên
trong lỗ tai viêm chai màng nhĩ

Tiềm lực còn ngủ yên
trong ống mũi khò khè không nhận biết mùi thơm

Tiềm lực còn ngủ yên
trong lớp da biếng lười cảm giác

Năng động lên nào
từ mỗi tế bào từ mỗi giác quan
cố nhiên cần lưu ý tính năng động của cái lưỡi

* * * 
Cần lưu ý
lời nói thật thà có thể bị buộc tội
lời nịnh hót dối lừa có thể được tuyên dương
đạo đức giả có thể thành dịch tả
lòng tốt lơ ngơ có thể lạc đường

Cần lưu ý
có cái miệng làm chức năng cái bẫy
sau nụ cười là lởm chởm răng cưa
có cái môi mỏng hơn lá mía
hôn má bên này bật máu má bên kia
có trận đánh úp nhau bằng chữ nghĩa
khái niệm bắn ra không biết lối thu về

Cần lưu ý
có lắm sự nhân danh lạ lắm
mượn áo thánh thần che lốt ma ranh
nhân danh thiện tâm làm điều ác đức
rao vị nhân sinh để bán món vị mình

Cần lưu ý
có lắm nghề lạ lắm
nghề mánh mung cứa cổ bóp hầu nhau
nghề chửi đổng, nghề ngồi lê, nghề vu cáo
nghề ăn cắp lòng tin và chẹt họng đồng bào
có cả nghề siêu nghề gọi là nghề không làm gì cả
thọc gậy bánh xe cũng một thứ nghề...

Bộ sưu tập những điều ngang trái ấy
phù chú ma tà ru tiềm lực ngủ mê

* * * 
Tôi muốn được làm tiếng hát của em
tiếng trong sáng của nắng và gió
tiếng chát chúa của máy và búa
tiếng dẻo dai đòn gánh nghiến trên vai
tiếng trần trụi của lưỡi cuốc
lang thang
khắp đất nước
hát bài hát
ĐÁNH THỨC TIỀM LỰC...

(Tp. Hồ Chí Minh, 1980 - 1982 )

 

Nguyễn Quang Sáng / Võ Văn Kiệt / Nhà Xuất Bản Thanh Hóa / Bài Thơ /Bài Thơ / Tiễn Đưa / Trịnh Công Sơn / Đánh Thức / Nhà Thơ / NGUYỄN BÁ

Bức thư gửi học trò "gây bão" - VNN

 - Cô Nguyễn Minh Ngọc, giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT Đinh Thiện Lý (TP.HCM) vừa có bức thư gửi học trò "gây bão" trong mùa bế giảng năm nay. Chắt lọc từ thời trẻ và sự trải nghiệm của bản thân, cô giáo khuyên học sinh hãy sống bình thường, tử tế.

Cô Nguyễn Minh Ngọc chia sẻ với độc giả VietNamNet sau bức thư này.

Phóng viên: Độc giả rất cảm động bởi bức thư chị gửi cho học trò. Thông điệp chị muốn nói sau bức thư này là gì?

Cô Nguyễn Minh Ngọc: Tôi nghĩ mỗi điều thầy cô chia sẻ trong thư là kinh nghiệm của thế hệ đi trước, có thể đúng hoặc không đúng với các con. Các con hãy tự tin bước vào hành trình trải nghiệm của chính mình, sống cuộc đời của riêng con. Nếu được, thầy cô mong các con luôn mang theo tình yêu và sự tử tế trên hành trình đó.

Nhiều phụ huynh hiện nay muốn con mình thành đạt, có phụ huynh còn buồn vì con không được phần thưởng. Tại sao chị lại khuyên học sinh hãy ghi nhớ mình là một người bình thường?

- Tôi nghĩ là cha mẹ ai cũng có mong muốn và quan điểm giáo dục con cái riêng. Muốn con mình thành đạt hay muốn con làm một người bình thường đều thể hiện tình yêu và tâm nguyện của cha mẹ. Do đó, mọi sự so sánh hay bàn luận đều không hợp lý, vì mỗi người một góc nhìn khác nhau. Khi viết bức thư cho các em, tôi viết trong tâm thế của 1 người mẹ. Những gì tôi muốn nói với 2 chàng trai nhỏ của tôi, tôi trải lòng với những đứa con ở trường. Chỉ giản dị như vậy thôi.

 

Là một giáo viên đứng trên bục giảng, hẳn chị nhận được nhiều lời tâm sự của học sinh. Học sinh tâm tình như thế nào về kì vọng của gia đình và áp lực mà các em đang gánh? 

- Có chứ, tôi từng chứng kiến nhiều câu chuyện. Cách đây một năm, có một câu chuyện làm tôi và cả lớp 12I2 rơi nước mắt.

Đó là giờ tôi dạy các con thuyết trình, một bạn nam sinh đã chia sẻ với lớp câu chuyện con vượt qua "sức nặng" của gia đình để sống với ước mơ của mình. Con là một cậu bé có năng khiếu hội họa, vẽ rất giỏi. Nhưng ba con không muốn con theo ngành đó. Cả nhà hết sức cấm đoán con. Con nói suốt 18 năm qua, không có ngày nào là con không "chiến đấu" cho ước mơ của mình. Thời điểm con chia sẻ trước lớp con đã thuyết phục ba đồng ý với con và con đạt được suất học bổng 2 tuần ở Nhật về học vẽ tranh Manga. Tôi mừng cho con, nhưng câu nói của con "chiến đấu 18 năm cho 1 giấc mơ" cứ khiến tôi suy nghĩ mãi.

Nghe trích đoạn bức thư "gây bão"

 

Chị đã nhắn nhủ tới học sinh, vậy với phụ huynh các em chị muốn nói điều gì với họ? 

 - Tôi muốn nhắn gửi đến các bậc phụ huynh 3 điều thôi. Đó là mỗi đứa trẻ sinh ra đều riêng biệt và có giá trị, ngừng so sánh để con không thấy bị tổn thương.

Chuẩn bị cho con hành trang tốt nhất cả về trí tuệ, nhân cách, tâm hồn, rồi mạnh dạn buông tay cho con trải nghiệm và con sai, đừng vì sợ con sai mà không buông tay ra cho con lớn.

Luôn cho con hiểu rằng gia đình là nơi yêu thương con vô điều kiện. 

Những điều này là tôi học được từ ba tôi. Dù bây giờ, tôi lập nghiệp xa ba mẹ nhưng mỗi lần nghĩ đến ba mẹ, tôi thấy mình được tăng thêm sức mạnh, thêm nội lực.

Chị quan niệm như thế nào về nghề giáo? Ba chị đã truyền lửa nghề giáo cho chị như thế nào?

- Ngay từ năm học lớp 9, tôi đã xác định rất rõ ràng mình sẽ theo nghề giáo và là một giáo viên dạy văn. Tôi nghĩ mình may mắn hơn một số bạn bè thời đó là sớm nhìn thấy con đường đi của mình. Việc hướng nghiệp của tôi là do tôi lựa chọn. Ba mẹ tôi không bao giờ can thiệp sâu vào quyết định của con cái.

Hồi mới vào nghề, tôi luôn quan niệm: “Người thầy phải là ngọn lửa, tự đốt cháy hết mình để trao truyền kiến thức”. Tuy nhiên, càng theo nghề lâu, tôi lại thấy truyền kiến thức không quan trọng bằng truyền kĩ năng, truyền động lực. Phải làm sao để lửa từ người thầy trở thành ngọn lửa đam mê học tập trong mỗi học trò. Phải dạy sao cho các em ứng dụng được kiến thức, hình thành được quan niệm sống tích cực. Đó là lý do tại sao dự án dạy học văn của tôi lại có tên gọi “Học văn để sống”.

Như tôi đã chia sẻ, ba tôi là người có ảnh hưởng sâu sắc đến tôi. Ba tôi chưa bao giờ truyền lửa cho tôi bằng lời nói, chưa bao giờ bảo tôi phải là người thầy như thế này hay thế kia. Ba truyền lửa ngay từ khi tôi còn nhỏ, bằng việc ngồi cần mẫn soạn giáo án mỗi đêm, bằng việc tự học, tự đọc sách, bằng việc soạn giáo án mới mỗi năm.

Tôi nhớ mẹ tôi hay cằn nhằn “Năm nào anh cũng dạy khối đó, mà sao năm nào anh cũng ngồi soạn giáo án”. Chính ba tôi là hình ảnh sống động, hiện hữu giúp tôi hiểu về trách nhiệm, tình yêu trong nghề giáo.

Học sinh của chị thật may mắn khi ngày ra trường được lắng nghe những tâm tình của cô giáo. Còn chị còn nhớ ngày ra trường của mình như thế nào không? Lúc đó giáo viên đã nói gì với chị?

- Thật ra kí ức về ngày ra trường của tôi rất mờ nhạt. Vì tôi nhớ lúc đó tôi đang ở bệnh viện, chiến đấu với những cơn đau bao tử trước kì thi tốt nghiệp. Nhưng tôi không quên những lời dặn của thầy cô tôi yêu quý. Vì triết lý của các thầy cô thấm vào chúng tôi trong suốt mấy năm học, chứ không chỉ là giây phút ra trường.

Ngày đi học chị có áp lực học tập từ gia đình không? Ba mẹ và thầy cô đã khuyên chị như thế nào? Câu chuyện ý nghĩa hẳn chị còn nhớ?

- Tôi luôn tự thấy mình là một người may mắn. May mắn đó là từ lớn đến bé, tôi luôn được quyền quyết định tất cả những gì liên quan đến tôi như học trường nào, thi nghành gì, làm việc ở đâu. Tôi luôn biết ơn ba mẹ tôi, nhất là ba vì ba vì không bao giờ áp đặt hay tạo áp lực cho con cái. Chính nhờ được lớn lên trong sự thương yêu và tôn trọng đó mà tôi theo đuổi được giấc mơ làm cô giáo dạy văn của mình.

Câu chuyện làm tôi nhớ mãi có lẽ năm tôi chuyển cấp từ lớp 9 lên lớp 10. Hồi đó, tôi được tuyển thẳng vào lớp chuyên văn trường Phan Bội Châu, ba gọi tôi ra và nói ba muốn tôi vào trường ba dạy (ba tôi là giáo viên dạy vật lý trường cấp 3 Huỳnh Thúc Kháng). Lý do ba thuyết phục tôi là vào trường ba để học khối A, chứ theo chuyên văn khối C, rất khó đậu đại học. Tôi bảo "Con không đồng ý, con thích học văn và con muốn thành cô giáo dạy văn". Vậy là ba im lặng và cho tôi theo học nghành xã hội. Chị gái và em trai tôi được ba tôi dạy ôn thi trong suốt những năm THPT nên có ba tôi đồng hành. Riêng tôi, chọn hướng đi "lạc đàn", nên phải tự lo việc học và ôn tập.

Bức thư được viết từ trải nghiệm của chính bản thân, “đó là những chắt lọc từ thời tuổi trẻ". Có điều gì thời trẻ khiến bây giờ chị tiếc nuối?

- Đúng là tôi viết cho các con bằng trải nghiệm của bản thân. Tôi từng sai, từng vấp ngã, từng đối mặt và học cách "nhảy lên trên con sóng". Thú thực là trước năm tôi 30 tuổi, tôi cũng từng dằn vặt bản thân vì một số quyết định sai của mình lúc mình tuổi 20. Có những cái sai đẩy cuộc sống của tôi sang một hướng khác. Rất nhiều lần tôi cũng nghĩ giá như, ước gì...

Nhưng giờ đây, tôi không còn cảm giác tiếc nuối hay hướng tâm nhiều về quá khứ nữa.

Thứ nhất, vì tuổi trẻ không quay lại.

Thứ hai, nếu tuổi trẻ tôi sai thì tôi sửa, không sửa được thì tôi tha thứ cho mình, buông cái sai để làm việc đúng khác.

Thứ 3, quan trọng nhất, chính những va vấp tuổi trẻ dạy tôi trưởng thành. Nếu không có những điều bất như ý đó xảy ra, tôi không là tôi bây giờ.

Trong thư chị có nói tới khoảng cách hai thế hệ. Nghề giáo viên vui nhất khi được dạy dỗ chứng kiến sự trưởng thành thế hệ này tới thế hệ khác. Sự khác biệt giữa suy nghĩ của học sinh hiện nay và thế hệ chị như thế nào?

- Từ góc nhìn của mình, tôi thấy thế hệ các con khác thế hệ chúng tôi ở chỗ các con năng động hơn, tiếp cận CNTT nhanh và khả năng thích ứng nhạy bén hơn. Ý thức về bản thân, sự yêu quý bản thân của các con cũng lớn hơn nhiều so với thế hệ 8X chúng tôi. Tôi nghĩ khi được định hướng tốt, các con sẽ làm nên 1 sự phát triển mới cho xã hội.

Bản thân chị rút ra được điều gì để dạy con của mình?

- Với 2 chàng trai nhỏ của mình, tôi không dám khẳng định là tôi nuôi con đúng hay dạy con tốt. Tôi chỉ đơn giản xem con là đứa trẻ bình thường và tôi luôn bên cạnh con để cảm nhận hạnh phúc của sự bình thuờng đó.

Chị khuyên các con tử tế nhưng bình thường, nhưng nếu đặt giữa xuất sắc thiếu tử tế và tử tế bình thường chẳn hẳn sẽ hơi nao núng khi lựa chọn?

- Khi bạn đã dùng đến từ "lựa chọn" nghĩa là nó mang tính quyết định riêng của mỗi cá nhân, đúng không? Vậy thì không thể khuyên các con điều mà các con phải tự quyết định và tự chịu trách nhiệm cho quyết định đó. Vì mọi lời khuyên chỉ mang tính chất tham khảo, lựa chọn cái gì là vấn đề thuộc về mỗi cá nhân. Vậy điều mà cha mẹ, thầy cô cần làm là gì? Là trang bị cho các con không chỉ nền tảng kiến thức mà còn tạo nên gốc rễ của những giá trị sống tốt đẹp, những tư duy tích cực để con lựa chọn đúng, để con hạnh phúc với sự lựa chọn của con.

Riêng tôi, tôi chọn tử tế nhưng bình thường.

Xin cảm ơn chị đã dành thời gian cho độc giả VietNamNet.

Thực hiện: Lê Huyền

Thiết kế: Diễm Anh