Chuyện tre ( Báo Nhân Dân )

Chuyện tre

Thứ tư, 20/08/2014 - 11:33 AM (GMT+7)

[+] Cỡ chữ: Mặc định    

Một đoạn phố bán tre ở Hà Nội.

Quê hương ta

Núi ngát

Sông đầy

Bát ngát

Làng tre

Ruộng lúa

(Hữu Loan)

Các yếu tố cấu thành một cái làng Bắc Bộ: cổng làng, cây đa, ao làng, đình làng và hẳn nhiên không thể thiếu bụi tre bao quanh làng. Thân thuộc và gần gũi, từ công cụ sản xuất đến đồ dùng hằng ngày, người Việt Nam và tre gắn bó tự bao giờ.

Hai thanh tre (loại tre già, tre già bà Lim) để giữ nhịp trong cổ nhạc, tre - nhạc cụ.

Một đôi đũa tre cộng với một con dao bài thành một cái bùa trừ tà ma ngày em bé chào đời. Tre già măng mọc. Một đôi đũa tre dựng đứng để nối Trời với Đất trên bát cơm cuối cùng cho người đã khuất là cũng trọn tình sinh tử với nhau.

Không cần ngọc ngà, 64 quẻ thẻ bằng tre cũng đủ linh thiêng xem hung cát trọn một kiếp người. Chẳng có lửa nào đượm bằng lửa đóm tre ngâm.

Một nền văn hóa tre hay tín ngưỡng tre cũng là có thể.

Họ hàng nhà tre rất đông. Giám mục François Puginier, phụ trách xây dựng Nhà Thờ Lớn Hà Nội hồi cuối thế kỷ 19 đã tổng kết có đến 32 loại tre trong một công trình nghiên cứu độc đáo của ông.

Cuộc sống ngày càng náo nhiệt, ồn ào, xô bồ. Thời hiện đại có vẻ như đang là thời của inox, nhôm nhựa rồi các loại chất liệu giả như giả đá, giả gỗ, giả gốm, giả mây tre (thực chất là bằng nhựa). Sự lên ngôi của các chất liệu này kèm theo với nó là lối sống chuộng hình thức, xanh xanh đỏ đỏ, lòe loẹt đẹp mắt là được. Không cần gì phải ăn chắc mặc bền hoặc tốt gỗ hơn tốt nước sơn nữa. Không bàn chuyện sai đúng, có lẽ chỉ nên coi đó là sự dịch chuyển của những giá trị sống để tùy thì, để tồn tại, để phù hợp. Nhưng rõ ràng tính nhân văn của chất liệu và phương thức chế tác thông qua đồ dùng không có. Chả nhẽ cái gì cũng tiện, cũng tạm bợ, đại khái cho xong? Khỏi cần phải hỏi và trả lời, chỉ đặt hai đồ dùng cạnh nhau là đủ. Một cái rá vo gạo đan bằng tay bằng tre với một cái rá sản xuất hàng loạt bằng máy bằng nhựa. Một cái bát bằng gốm vuốt tay, vẽ tay với một cái bát sắt đột dập bằng máy. Một bộ bàn ghế gỗ với bộ bàn ghế nhựa...

Nhưng thôi thời nào của đó.

Người sao của vậy.

8-2014

Thân thuộc và gần gũi, từ công cụ sản xuất đến đồ dùng hằng ngày, người Việt Nam và tre gắn bó tự bao giờ.